ΟΝΝΕΔ Κορινθίας

Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός

Έχει γραφτεί από ΟΝΝΕΔ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Τρίτη, 04 - 08 - 2009
(δημοσιεύτηκε στο site www.just964.gr στις 5/8/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Κορινθιακή Ημέρα" στις 5/8/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ενημέρωση Πελοποννήσου" στις 6/8/09) Δαμασκηνός Παπανδρέου: Η συμβολή του πρώην Μητροπολίτη Κορινθίας στην εκκλησιαστική και πολιτική ιστορία του τόπου 68 χρόνια απ’ την ανάληψη του αξιώματος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών (Ιούλιος 1941) Γράφει ο Νίκος Κώνστας , Γ.Γ. του Τ.Γ. ΟΝΝΕΔ Δήμου Σολυγείας Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, κατά κόσμον Δημήτριος Παπανδρέου, γεννήθηκε στη Δορβιτσά της Ναυπακτίας στις 3 Μαρτίου 1891. Αριστούχος διπλωματούχος της Θεολογικής και της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 1917 χειροτονείται διάκονος, λαμβάνοντας το όνομα Δαμασκηνός. Λίγο αργότερα χειροτονείται πρεσβύτερος και ως Αρχιμανδρίτης πλέον αναλαμβάνει την ηγουμενία της Ι. Μονής Κορώνης. Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Μελέτιος Μεταξάκης, αξιολογώντας τις δυνατότητές του, τον καλεί στην Αθήνα ως διευθυντή των γραφείων της Αρχιεπισκοπής και αλληλοδιαδόχως Ηγούμενο των Μονών Πεντέλης και Πετράκη. Με εντολή της Ελληνικής Κυβερνήσεως εστάλη το 1918 στο Άγιον Όρος για τον καταρτισμό του Καταστατικού Χάρτου των εκεί Ιερών Μονών. Στην Αθήνα, μετά την επιστροφή του απ’ τη Μοναχική Πολιτεία του Άθω, διηύθυνε το περιοδικό «Ιερός Σύνδεσμος» και μαζί με άλλους διακεκριμένους κληρικούς ίδρυσε την «Παγκληρική Ένωση Ελλάδος», της οποίας αναδείχθηκε Πρόεδρος. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τον εκλέγει το Δεκέμβριο του 1922, σε ηλικία 31 ετών, Μητροπολίτη της Αποστολικής Μητροπόλεως Κορινθίας, όπου και ίδρυσε σύντομα ιερατική σχολή, οικοτροφείο και άλλα ευαγή ιδρύματα. Όμως, τη δημιουργική αρχιερατεία του Δαμασκηνού ανέκοψαν οι καταστρεπτικοί σεισμοί της 22ας Απριλίου 1928, οι οποίοι μετέβαλαν την επαρχία του αδάμαστου ποιμενάρχη σε έρημο τόπο. Η ταχύτατη και αποτελεσματική δραστηριότητα του μεγάλου Ιεράρχη για την ανοικοδόμηση της Κορίνθου, προκάλεσε το θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη του λαού της Κορινθίας και της Ελληνικής Κυβερνήσεως. Επιστρέφοντας απ’ την Αμερική όπου είχε μεταβεί για να ζητήσει την βοήθεια των ομογενών προς αποκατάσταση των ζημιών, κάλεσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο να θέσει, την 27η Οκτωβρίου 1929, τον θεμέλιο λίθο της πρώτης οικίας μετά τους σεισμούς στην Κόρινθο. Εν συνεχεία, ανέλαβε καθήκοντα οικονομικού επιτρόπου της Εκκλησίας στον «Οργανισμό Διοικήσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας» και στο «Ταμείο Ασφαλίσεως Κληρικών Ελλάδος». Μετά το θάνατο του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, στις 23 Απριλίου του 1938, διεκδικεί στην Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας τη θέση του Προκαθημένου της Ελλαδικής Εκκλησίας, έχοντας ως αντίπαλο το Μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθο Φιλιππίδη. Ο Δαμασκηνός εκλέγεται τελικά Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, στις 5 Νοεμβρίου 1938. Ακολουθεί η τελετή του Μεγάλου Μηνύματος και ξεκινούν οι προετοιμασίες για την ενθρόνιση. Το μεταξικό καθεστώς, θεωρώντας τον οπαδό του βενιζελισμού και ως εκ τούτου ανεπιθύμητο για την ανάληψη της διοίκησης της Εκκλησίας, προτρέπει μία ομάδα ιεραρχών να καταθέσει προσφυγή για ακύρωση της εκλογής Δαμασκηνού στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το Σ.τ.Ε., υπό την ισχυρή επιρροή της δικτατορίας , αποφάσισε οριακά την αποδοχή της προσφυγής των ιεραρχών και ακύρωσε την εκλογή Δαμασκηνού. Μετά την απόφαση αυτή, το καθεστώς δημοσιεύει τον ειδικό αναγκαστικό νόμο 1493 της 3 Δεκεμβρίου 1938 διορίζοντας Αριστίνδην Σύνοδο, με Μητροπολίτες προσκείμενους σε αυτό, η οποία ακυρώνει και εκκλησιαστικά την εκλογή Δαμασκηνού και εκλέγει Αρχιεπίσκοπο το Χρύσανθο. Ο Δαμασκηνός περιορίζεται στην Ι. Μονή Φανερωμένης στη Σαλαμίνα όπου παραμένει ως τα μέσα του 1941. Στις 27 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί εισβάλουν στην Αθήνα και διορίζουν Κυβέρνηση υπό τον επίορκο Στρατηγό Γεώργιο Τσολάκογλου. Ο Χρύσανθος αρνείται να ορκίσει τη δοτή Κυβέρνηση, λέγοντας στον Τσολάκογλου ότι «ο Πρωθυπουργός που όρκισα βρίσκεται και αγωνίζεται στην Κρήτη». Ύστερα απ’ την άρνηση του Χρύσανθου και με αφορμή τον τρόπο εκλογής του, συγκαλείται στις 2 Ιουλίου του 1941 Μείζων Σύνοδος από 23 αρχιερείς, που ακυρώνει τις πράξεις της Αριστίνδην Συνόδου και επαναφέρει ως Αρχιεπίσκοπο τον, νομίμως εκλεγέντα το 1938, πρώην Μητροπολίτη Κορινθίας Δαμασκηνό. Στις 6 Ιουλίου 1941 εκδίδεται και η σχετική απόφαση της Κυβέρνησης, που αναγνωρίζει την εκλογή του. Στη γερμανική Κατοχή, ο Δαμασκηνός έδειξε την απλότητα, το θάρρος και την αξιοπρέπεια απέναντι στους εχθρούς και τους συμμάχους της Ελλάδος. Δεν υπήρξε κρυφός ή φανερός συνεργάτης ιδιοτελών ξένων ή ντόπιων συμφερόντων, γι’ αυτό η ακτινοβολία της προσωπικότητάς του ήταν αληθές και εκπληκτικό φαινόμενο. Η απελευθέρωση βρίσκει τη χώρα σε άθλια κατάσταση και επαπειλούμενη από εμφύλια σύρραξη. Όσον αφορά στο πολιτειακό ζήτημα, ήδη είχαν γίνει συνομιλίες μεταξύ των πολιτικών των αστικών κομμάτων, που συμπερασματικά είχαν καταλήξει στη συμφωνία για τη μη επάνοδο του Βασιλέως Γεωργίου Β’, προτού εκφραστεί η βούληση του λαού σε δημοψήφισμα. Η λύση της Αντιβασιλείας Δαμασκηνού εμφανίζεται ως η πλέον ενδεδειγμένη λόγω της λαϊκής αποδοχής του για τη στάση του στη διάρκεια της Κατοχής, προσκρούει όμως στην αρχική άρνηση του Γεωργίου. Τα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 1944 αναγκάζουν το Γεώργιο, μετά από πιέσεις του Τσώρτσιλ, να παραχωρήσει την Αντιβασιλεία και ο Δαμασκηνός αναλαμβάνει Αντιβασιλεύς στις 31 Δεκεμβρίου 1944. Στις 17 Οκτωβρίου 1945 ανέλαβε χρέη Πρωθυπουργού, σχηματίζοντας ο ίδιος Κυβέρνηση. Παραιτήθηκε την 1η Νοεμβρίου 1945, αναθέτοντας ως Αντιβασιλέυς, την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης στο Νικόλαο Πλαστήρα. Παραιτήθηκε οριστικά απ’ το αξίωμα του Αντιβασιλέως στις 27 Σεπτεμβρίου 1945, με την άφιξη του Βασιλιά Γεωργίου Β’ υπέρ της επανόδου του οποίου είχε εκφραστεί ο λαός την 1η Σεπτεμβρίου. Ο Δαμασκηνός απεβίωσε στις 20 Μαΐου 1949. Τον πρόωρο θάνατο του μεγάλου Δαμασκηνού θρήνησε σύμπας ο Ελληνικός λαός. "Οι Ιεράρχες της Ελλάδος, στρατηγέ Στρόοπ, δεν τουφεκίζονται, απαγχονίζονται. Σας παρακαλώ να σεβασθήτε αυτήν την παράδοσιν". Ο Νίκος Κώνστας είναι φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών και ιστορικός ερευνητής. Έχει ήδη δημοσιεύσει ένα βιβλίο για ιστορικά μνημεία του Δήμου Σολυγείας.
Τελευταία ενημέρωση ( Τετάρτη, 12 - 08 - 2009 )