|
Γκάλοπ. Το νέο υποβολείο ; |
|
|
|
Έχει γραφτεί από ΟΝΝΕΔ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
|
|
Πέμπτη, 12 - 03 - 2009 |
(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Πρωϊνή" στις 13/3/09)
(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ημερησία Κορίνθου" στις 17/3/09)
(δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ηγέτης της Κορινθίας" στις 20/3/09)
Γράφει ο Βασίλης Μπαλάφας (Πρόεδρος Ν.Ε. ΟΝΝΕΔ Κορινθίας)
Έχω επανειλημμένα δηλώσει ότι τα γκάλοπ αποτελούν χρήσιμο πολιτικό εργαλείο
τόσο για τους πολίτες, όσο και για τα κόμματα. Αναμφίβολα αποτελούν ένα
αρκετά αντιπροσωπευτικό δείγμα άποψης σε μια δεδομένη συγκυρία, σε μια
δεδομένη χρονική στιγμή, άποψη η οποία επηρεάζεται από την τρέχουσα
επικαιρότητα.
Είναι πολύ φυσιολογικό αυτό, αφού ο πολίτης που καλείται να απαντήσει σε ένα
ερωτηματολόγιο μέσω ενός απογευματινού τηλεφώνου, δεν έχει το χρόνο να σκεφτεί
και να αξιολογήσει συνολικά τη ροή του ερωτηματολογίου και συνήθως επηρεάζεται
καθοριστικά από το ύφος και την έννοια του πρώτου ερωτήματος που του τίθεται.
Όπως συμβαίνει στην εκπαιδευτική τεχνική του "καταιγισμού ιδεών", ο ερωτώμενος
απαντά αυθόρμητα, έχοντας στο μυαλό του την αρχική ερώτηση και την αρχική
του απάντηση. Σχεδόν μηχανικά ο εγκέφαλος προσπαθεί να διατηρήσει την
ισορροπία με τις αρχικές απαντήσεις, οι οποίες έχουν ήδη διαμορφώσει την
"ψυχολογία" του ερωτώμενου, που προσπαθεί να μην εμφανιστεί αντιφατικός στις
επόμενες απαντήσεις του, χωρίς να έχει συνολική εικόνα και άποψη επί ενός
δεδομένου ερωτηματολογίου.
Για το λόγο αυτό, είναι πολύ δύσκολο να υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις σε
αποτελέσματα γκάλοπ που διεξάγονται σε σύντομα μεταξύ τους χρονικά διαστήματα,
ή σε γκάλοπ που διεξάγονται σε παράλληλους χρόνους.
Εδώ και μερικούς μήνες η χώρα κυριολεκτικά χορεύει στους ρυθμούς των γκάλοπ,
με τρία και τέσσερα γκάλοπ την εβδομάδα, για λογαριασμό διαφορετικών
στατιστικών εταιρειών και εφημερίδων. Οι πολίτες που απαντούν δεν έχουν το χρόνο
να αξιολογήσουν τις όποιες εξελίξεις ή να συνειδητοποιήσουν την αποτελεσματικότητα
ή μη πολιτικών κινήσεων, στάσεων και συμπεριφορών. Τα ίδια τα γκάλοπ από την
πλευρά τους, ξεκινούν συνήθως τη ροή τους με ενθυλακωμένες παραδοχές που
ουσιαστικά προκαταβάλουν τον ερωτώμενο και δημιουργούν ψυχολογία
απαντήσεων.
Η επαναλαμβανόμενη αυτή τακτική και η συνεχής προβολή αποτελεσμάτων γκάλοπ
που απέχουν μεταξύ τους χρονικά μέρες ή ακόμα και ώρες, λειτουργούν τελικά
αντίστροφα από τον αρχικό σκοπό ενός γκάλοπ που είναι να ρωτήσει τον πολίτη
για να αποτυπώσει την άποψη που κυριαρχεί, και εν τέλει αποκτούν την υφή του
υποβολέα που κατευθύνει τις απαντήσεις, ή σκοπεύει να συντηρήσει ένα δεδομένο
και επιδιωκόμενο πλέγμα απαντήσεων.
Για πολλά χρόνια παρακολουθώ τα γκάλοπ, αλλά πάντα είχα το παράπονο ότι το
δικό μου τηλέφωνο δεν είχε χτυπήσει ποτέ για να απαντήσω σε ένα ερωτηματολόγιο
και να καταλάβω επιτέλους πως λειτουργεί αυτό το "σύστημα". Η απορία μου ήταν
πάντα η ίδια εδώ και χρόνια : Μα ποιοι επιτέλους απαντούν σε όλα αυτά τα γκάλοπ
που παρουσιάζονται συνεχώς στα κανάλια και τις εφημερίδες ;
Χθες, για πρώτη φορά, λίγο μετά τις 7 το απόγευμα, χτύπησε το τηλέφωνό μου και
στην άλλη πλευρά της γραμμής ήταν μια ευγενική κοπέλα η οποία μου ζήτησε να
απαντήσω σε μια δημοσκόπηση για λογαριασμό της ALCO και της εφημερίδας
"Πρώτο Θέμα". Αν θυμάμαι καλά, απήντησα σε περίπου 10 ερωτήσεις οι οποίες
ξεκινούσαν με τα ερωτήματα "Πόσο καλή είναι η οικονομική σας κατάσταση
σήμερα ;" και "Πιστεύετε ότι αυτή θα βελτιωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα ;".
Εν μέσω οικονομικής κρίσης, είναι σαφές ότι ήδη η ψυχολογία που είχε δημιουργηθεί
ήταν αρνητική για την ακολουθία ερωτήσεων που έπονταν. Είχε δημιουργηθεί
αυτό που πολλές φορές αποκαλούμε "κλίμα απαντήσεων". Ειδικά στην πρώτη
ερώτηση, ακόμη και τον τύπο που ψάχνει στη διαφήμιση τον κροίσο με τα 7
γράμματα να ρώταγε κανείς, θα σκεφτόταν αυθόρμητα ότι όποια και να είναι η
τρέχουσα οικονομική του κατάσταση, θα ήθελε να είναι καλύτερη. Ποιος δεν θα
το ήθελε άλλωστε ;
Αξίζει όμως να σταθώ σε δυο ερωτήσεις του ερωτηματολογίου και τις δυνατές
απαντήσεις που μπορούσε να επιλέξει ο ερωτόμενος. Έλεγαν λοιπόν αυτές
οι ερωτήσεις :
Πρώτη ερώτηση :
Ο νέος Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στην πρόσφατη έκθεσή του,
εκτίμησε ότι η πορεία της οικονομίας θα είναι χειρότερη από αυτή που υπολογίζει
η Κυβέρνηση.
Δυνατές απαντήσεις :
1. Έπραξε σωστά λέγοντας την αλήθεια ;
2. Έπραξε λανθασμένα γιατί έπρεπε να καλύψει την Κυβέρνηση ;
Μπορείτε εσείς σε αυτή τη στιχομυθία να μου πείτε ποια ακριβώς είναι η ερώτηση
ή μήπως θα συμφωνήσετε μαζί μου ότι μιλάμε για μια προδιαγραμμένη παραδοχή
που δεν ανατρέπεται με καμία από τις δύο απαντήσεις, που δεν είναι ακριβώς βέβαια
απαντήσεις ...
Δεύτερη ερώτηση :
Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα για το ΠΑΣΟΚ ;
Δυνατές απαντήσεις :
1. Η αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής.
2. Η εμπλοκή στελεχών της Κυβέρνησης σε υποθέσεις που χαρακτηρίζονται ως
σκάνδαλα.
3. Η κατάρρευση του οικονομικού μοντέλου που η στηρίζει η Νέα Δημοκρατία ;
Κάπου εκεί άρχισα να προβληματίζομαι για την ποιότητα της δημοκρατίας στην
οποία και εγώ δραστηριοποιούμαι. Πολύ περισσότερο άρχισα να προβληματίζομαι
για το αν ήμουν στη θέση του ερωτώμενου ή στη θέση του τύπου που στην
αξέχαστη ταινία " Το κουρδιστό πορτοκάλι", τον έχουν βάλει για ένα μήνα στην
καρέκλα με τα μάτια υποχρεωτικά ανοιχτά, να παρακολουθεί προπαγανδιστικό
τηλεοπτικό υλικό.
Δεν υπάρχει λόγος να σχολιάσω τις ερωταπαντήσεις. Δεν θα ήθελα να προκαταβάλλω
άλλωστε τις δικές σας σκέψεις. Θα μπορούσα να γράψω πολλά, αλλά ο σκοπός αυτός
του άρθρου μου δεν είναι να ανατρέψω ένα ερωτηματολόγιο.
Είναι να προβληματίσω τον αναγνώστη σχετικά με όσα διαβάζει ως αποτελέσματα
των γκάλοπ και με όσα αυτά τελικά εμφανίζουν ως τάση γνώμης.
Σκεφτείτε απλώς να χτυπάει το τηλέφωνό σας μια φορά την εβδομάδα και να σας
τίθενται αυτά τα ερωτήματα με τη μορφή που διαβάσατε παραπάνω.
Θα νιώσετε ότι απαντάτε σε κάτι ή ότι περνάτε εντατικά θερινά μαθήματα
ταχύρυθμης εκμάθησης ; Θα νιώσετε ότι ζητούν τη γνώμη σας ή ότι έχετε να κάνετε
με ένα σύγχρονο υποβολείο που "κατευθύνει" την άποψή σας.
Τελικά η δημοκρατία, έχει τη μορφή που εμείς της επιτρέπουμε να έχει. Γι' αυτό
και το μέγιστο αγαθό του πολίτη στην τρέχουσα μορφή της δημοκρατίας μας
είναι η ψήφος του. Και αυτή η ψήφος πρέπει να είναι ψήφος προσωπικής επιλογής,
ψήφος προσωπικής ευθύνης απέναντι σε όλα εκείνα που θέλουν να προκαταβάλλουν
το θεμελιώδες δικαίωμα του πολίτη ... Και αυτή η ευθύνη μας βαραίνει όλους.
|
|
Τελευταία ενημέρωση ( Κυριακή, 22 - 03 - 2009 )
|
